Nieuwe perspectieven laten zien met verhalend werken

Waarom zijn verhalen belangrijk in de zorg? ‘Het biedt de mogelijkheid om de leefwereld van de client centraal te stellen’, zegt Josanne Huijg, ‘maar ook om de waarde van de naasten, werknemers en bestuurders niet uit het oog verliezen.’ Met verhalen kun je dilemma’s centraal stellen en dat kan veel impact maken. ‘Op verschillende niveaus. Dit heeft impact op het leven van cliënten, en de samenwerkingsrelaties tussen medewerkers en naasten.’ Op die manier kun je leren van situaties en verbeteren. Ook kun je het gebruiken voor verantwoording en toezicht.

Met verhalen kun je dilemma’s centraal stellen en dat kan veel impact maken

Opening voor een open gesprek

Anouk Gomes is met zorgorganisatie Amsta begonnen met verhalend werken. ‘Vaak worden objectieve data uit systemen gehaald, maar wat heb je dan? Wat zijn de waarden? Met verhalen kun je nieuwe perspectieven laten zien. Perspectieven die je als zorgmedewerker bijvoorbeeld niet op het oog had. Het gaat erom een open gesprek te laten ontstaan via een verhaal. We hebben nog niet gekozen voor een methodiek, we zijn nog aan het verkennen.’

Portretten en een groepsverhaal

Om het concreter te maken, geeft Huijg enkele voorbeelden. Zo kan het verhaal van de client centraal staan. ‘Dat kan door portretten te maken van cliënten en dit te bespreken in een team. Wat zegt het verhaal over zorgrelaties, hoe kan het beter.’ Beeldende verhalen (foto’s of video’s) kunnen ook goed werken, bijvoorbeeld bij mensen met dementie. En een groepsverhaal kan ook veel bieden. Dan gaat het om de waarden binnen een groep. Gomes: ‘Je kunt een fotograaf inhuren om een team op de foto te zetten. Het team bepaalt zelf hoe ze erop mogen staan, zo vormen ze een groepsverhaal.’

Uitwisselingen van ervaringen

Na alle uitleg gaan de deelnemers van de sessie aan de slag. In groepjes vullen ze in wie ze zijn, waar ze verhalen voor willen gebruiken, wat bij ze past en wat het van ze vraagt. Het levert veel uitwisselingen op van ervaringen, omdat deelnemers van verschillende organisaties zijn. Ze zien het concept van verhalend werken wel zitten. ‘Het klopt dat het delen van cijfers van afdelingen intern niet alles zeggen. Het is mooi om ervaringen van werkzaamheden te delen. Hoe je ergens iets van kunt leren, bijvoorbeeld van werkprocessen.’ Veel deelnemers zijn enthousiast om iets met foto’s te gaan doen, om een verhaal te vormen. Sommigen hebben er zelfs al ervaring mee, in een andere context.

Creatief en speels

Gomes geeft aan dat het een conceptuele aanpak is, dat hoog over kan gaan, maar dat er veel waarde in zit. ‘Het gaat erom hoe je het dicht bij de mens kunt brengen. Het is ook creatief en speels. Hoe je toekomstbestendige zorg aanbiedt is abstract, maar het gaat om het dagelijkse werk. Wat kunnen we als rode draad eruit halen.’

‘Organiseer een werksessie en ga in groepjes in gesprek met collega’s’, moedigt Huijg tot slot aan.