De burger is meester van zijn eigen leven!

Het systeem

Hij laat op een tekstkaart een uitgebreide definitie van de denkgang achter ‘reable’ zien. Een boel woorden, waar de woorden ‘persoonsgericht’ en ‘onafhankelijkheid’ in opvallen. Want het huidige zorgsysteem –als we kijken naar de ouderenzorg– zijn die woorden een beetje zoekgeraakt. Het 'systeem', zoals hij het noemt, heeft het overgenomen. En dat levert een probleem op, want dat systeem loopt zo langzamerhand vast. Er komt steeds meer ‘vraag’, en er zijn steeds minder ‘handen’ om antwoord te geven. Als je tenminste in het ‘systeem’ blijft denken. 

Er is geluisterd naar de familie, er is gekeken naar de regeltjes, naar verantwoordelijkheid, maar er is eigenlijk niet naar de mevrouw zélf geluisterd

Persoonlijke situatie

“We moeten toe naar een andere manier van werken” zegt Westendorp. En dat verklaart hij nader aan de hand van een casus. Een mevrouw heeft dementie, een familie die dingen wil. Moeder kan niet meer alleen naar de wc. Moeder wil niet naar het ziekenhuis als ze valt. En natuurlijk, moeder valt. De zaal gaat met elkaar in discussie over een aantal vragen die Westendorp en zijn assistent Damas Weideveld voorleggen. De eerste: ‘Wordt er aangesloten bij de persoonlijke situatie van de hulpvrager?'. ‘Nee…’ stelt de zaal vast. Er is geluisterd naar de familie, er is gekeken naar de regeltjes, naar verantwoordelijkheid, maar er is eigenlijk niet naar de mevrouw zélf geluisterd. Er is geen écht gesprek gevoerd. Ook de andere vragen roepen een geanimeerde discussie op, tussen de deelnemers onderling, en zeker ook tussen de zaal en Westendorp en Damas Weideveld.  

Goed gesprek

Al eerder had Westendorp een andere casus laten zien, een interview met een 100-jarige in de Volkskrant. Abel van Santen. Die woont in een soort aanleunwoning, maar hij wilde zelf voor zijn eten zorgen. Dat kon niet. Want: het systeem. In het geval van deze man draaide het zelfs uit op een rechtszaak. Westendorp stelt het niet zo hard, maar de strekking is duidelijk: als er eerder een goed gesprek was gevoerd, had die rechtszaak voorkomen kunnen worden. 

Uitgangspunten

De zaal zit vol bij deze workshop. Toen ze binnenkwamen vonden de meer dan honderd zorgprofessionals een kaart op hun stoel. Daar staat het in een notendop op, vertelt Westendorp. 

1. Ga uit van de persoonlijke situatie van de hulpvrager. 

2. Kijk door de ogen van de hulpvrager. 

3. Zorg kan niet aan de hulpvrager worden opgelegd. 

4. De hulpvrager kan zorg niet afdwingen. 

5. De hulpvrager heeft de regie. 

Op de andere kant van de kaart staan nog wat uitgangspunten: - Neem niet over wat mensen zelf kunnen. - Help mensen te herwinnen wat ze niet meer kunnen. - Zorg samen voor een oplossing voor dat wat overblijft. “En bovenaan staat ons motto” zegt Westendorp: ‘De burger is meester van zijn eigen leven!’ Dat is eigenlijk alles!”